Ontlening en xenofobie

Samenvatting

De Fransen staan bekend om hun eeuwenlange verzet tegen het toelaten van 'vreemde' woorden in hun taal. Dat geldt in het bijzonder voor veel anglicismen, die door de jaren heen door verschillende officiële instanties zijn veroordeeld. Om welke woorden gaat het zo al? Vanwaar die opvallende Franse xenofobie? Vormen anglicismen werkelijk een bedreiging voor de identiteit van het Frans? Nee, zegt prof. Q.I.M. Mok, tot voor kort hoogleraar in de taalkunde van het Frans en Occitaans aan de Rijksuniversiteit te Leiden. Een interessante analyse van een deskundige.

In alle levende talen zijn voortdurend processen van verandering, verdwijning en vernieuwing werkzaam. Het duidelijkst en het meest frequent treden deze processen aan het licht op het gebied van de woordenschat. Voor vernieuwing op dit gebied staan de taalgebruiker verschillende mogelijkheden ter beschikking. De meest economische is de mogelijkheid om binnen de betekenis van een bestaand woord nieuwe onderscheidingen aan te brengen. Daarnaast kan de taalgebruiker, op basis van bestaande autochtone elementen, door middel van afleiding en samenstelling, nieuwe woorden vormen. Ook kan hij een beroep doen op de woordenschat van een vreemde taal. Van dit laatste proces, de ontlening, zullen in dit artikel in kort bestek enige aspecten worden bestudeerd.